Julia Kratowska (1870–1947) – działaczka niepodległościowa, oświatowa i polityczna, senator RP

Bogumiła Umińska

doi:10.54539/sm.31

Data publikacji : 22.07.2022

Tom 17 Nr 1 (2022)

Julia Kratowska (1870–1947) – działaczka niepodległościowa, oświatowa i polityczna, senator RP

Bogumiła Umińska

https://orcid.org/0000-0003-0768-441X

DOI: https://doi.org/10.54539/sm.31

Abstrakt

Artykuł przybliża postać pochodzącej z Puław, z rodziny o tradycjach patriotycznych, Julii Kratowskiej, działaczki niepodległościowej, oświatowej, społecznej i politycznej, przez cały okres międzywojenny i na krótko po wojnie związanej z Ciechanowem. Wprowadza w jej genealogię, pozwala poznać nieznane dotąd jej korzenie. Natomiast bogaty materiał archiwalny dotyczący jej postaci, znajdujący się w zbiorach archiwalnych Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, umożliwia zaprezentowanie jej całej drogi pracy zawodowej jako nauczycielki języka polskiego, francuskiego i niemieckiego, począwszy od Lublina, potem Zakopanego i wreszcie miasta nad Łydynią. Poznajemy ją także jako oddaną działaczkę społeczną Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, któremu przewodniczyła w Ciechanowie, a w latach 1935–1936 stała na czele Zarządu Głównego. Największą chlubę przyniosła miastu jako senator RP w latach 1935–1938.

Słowa kluczowe:

Julia Kratowska, działalność, XIX i XX w., senator RP, Ciechanów

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Umińska, B. (2022). Julia Kratowska (1870–1947) – działaczka niepodległościowa, oświatowa i polityczna, senator RP. Studia Mazowieckie, 17(1), 175–197. https://doi.org/10.54539/sm.31

Wskaźniki altmetryczne

Cited By

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe w Lublinie:

Akt zgonu Stanisława Kratowskiego nr 9 z 1873 r., parafia Włostowice, skan użyczony przez Pracownię Muzealną Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Puławach (Muzeum Oświatowe).

Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie:

Dokument wystawiony przez Komitet Krzyża Niepodległości dla Julii Kratowskiej dot. przyznania jej Krzyża Niepodległości decyzją Prezydenta RP z 20 grudnia 1930 r., Warszawa 23.12.1930 r., nr inw. MOC/D/298.

Dyplom PAN dla Julii Kratowskiej na Srebrny Wawrzyn Akademicki za krzewienie czytelnictwa, Warszawa, 8 listopada 1935 r., nr inw. MOC/D/293.

Legitymacja senatorska Julii Kratowskiej, nr inw. MOC/D/323.

Kratowska J., Życiorys, rkps i mps w zbiorach MSM, nr inw. MOC/D/322.

Nakaz płatniczy na podatek mieszkaniowy za 1924 r. z podanym adresem Julii Kratowskiej w Ciechanowie, nr inw. MOC/D/309.

Odpis Aktu Urodzenia Julii Natalii Kratowskiej, wydany przez notariusza Adama Sleszyńskiego, Warszawa 03.04.1934 r., nr inw. MOC/D/306.

Odpis Aktu urodzenia Zofii Franciszki Ksawery Kratowskiej, wydany przez przedstawiciela Zjazdu Sędziów Pokoju w Warszawie, dn. 10.01.1883 r., nr inw. MOC/D/305.

Pismo Ministerstwa Skarbu skierowane do Julii Kratowskiej, Warszawa, 21.07.1938 r., nr inw. MOC/D/294.

Pismo Przewodniczącego Warszawskiego Komitetu Wojewódzkiego Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego dla Julii Kratowskiej, Warszawa, 11.04.1932 r., nr inw. MOC/D295.

Poświadczenie Dyrektora „Prywatnego Gimnazjum Realnego z Prawem Publiczności” w Zakopanem, Adama Wilana (?) z 2.09.1918 r., nr inw. MOC/D/317.

Poświadczenie Ksawerego Praussa, Dyrektora Szkoły im. Staszica w Zakopanem, Zakopane, 9 czerwca 1917 r., nr inw. MOC/D/318.

Pozwolenie na prowadzenie kursów wieczorowych dla Julii Kratowskiej, wystawione przez Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Warszawa, 2 września 1919 r., nr inw. MOC/D/312.

Zaświadczenie-dyplom dla Julii Kratowskiej na Złoty Krzyż Zasługi, podpisane przez Prezesa Rady Ministrów Walerego Sławka, Warszawa, 15.05.1930 r., nr inw. MOC/D/297.

Zaświadczenie nauczycielek szkół w Lublinie, z imiennymi podpisami, poświadczone przez notariusza Stanisława Biesa (?) w Lublinie, Lublin 23.03.1923 r., nr inw. MOC/D/299.

Zaświadczenie wystawione przez Zygmunta Choromańskiego, Prezesa Rady Opiekuńczej Gimnazjum Żeńskiego w Ciechanowie, Ciechanów, 10 lipca 1923 r., nr inw. MOC/D/308.

Źródła drukowane

Do Delegatek Z.P.O.K. [Inc.: Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet przeżywa obecnie przełomowe chwile…], Warszawa 1935.

Statut „Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet”, Warszawa 1928.

Opracowania

Bielecki R., Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. II, Warszawa 1996.

Lewandowski E., Sylwetki nauczycieli ciechanowskich, Część 1, Ciechanów 1994.

Mącznik H., Puławski Słownik Biograficzny, t. 1, Puławy 1994.

Olszewski J.H., Tak to zapamiętałem, oprac. Bielasta B., Ciechanów 2015.

Pełka-Ślesicka K., Krasiniak. 100 lat kuźni talentów. Część 1 (1919–1965). Śladami historii, Ciechanów 2012.

Umińska B., Słowo o wystawie, [w:] B. Umińska (red.), Prezydentowi prof. Ignacemu Mościckiemu – w 150. rocznicę urodzin, Ciechanów 2018.

Zawadzki M., Senatorowie, losy wojenne i powojenne, Kancelaria Senatu, Warszawa 2012.

Czasopisma

„Gazeta Urzędowa. Pismo Samorządu powiatu Ciechanowskiego” 2020, nr 5.

„Kronika Ciechanowska” 1931, nr 2, 11, 12, 15, 16, 19. DOI: https://doi.org/10.1210/endo-15-1-11

„Tygodnik Ciechanowski” 1986, nr 23, 2019, nr 24.

„Wychowanie w Rodzinie” 2013, t. VII (1).

„Niepodległość i pamięć” 2004, nr 20.

„Res Historica” 2002, z. 15.

Źródła internetowe

Ciechanowskie Notatki, https://ciechanowskienotatki.pl/ulica-grodzka-nr-2-w-ciechanowie/.

Genealogia Minakowskiego, http://wielcy.pl/wgm/?m=NG&t=PN&n=sw.135856.

Strona LO im. Oswalda Balzera w Zakopanem, http://balzer.cal24.pl/historia/.

Wystawa Wawel odzyskany, https://wawel.krakow.pl/images/upload/zamowienia-publiczne/DZP%20282-1819/04.%20Za%C5%82%C4%85cznik_nr_02_Scenariusz.pdf.