Pułtuszczanie w Akademii Krakowskiej do 1526 r., czyli uwagi o poziomie edukacji w późnośredniowiecznym Pułtusku

Radosław Lolo

doi:10.54539/sm.27

Published : 2022-07-22

Vol. 17 No. 1 (2022)

Pułtusk Residents at the Krakow Academy Until 1526: The Comments on the Level of Education in the Late Medieval Pułtusk

Radosław Lolo

https://orcid.org/0000-0003-2430-3148

DOI: https://doi.org/10.54539/sm.27

Abstract

An attempt to defi ne and prosopographically analyze the group of 26 identified and earliest recorded students from Pułtusk at the Krakow Academy in the years 1423–1526. The size of the group was established. The duration of studies was defi ned as short, on average no longer than a full semester. The effectiveness of the studies (two baccalaureates) did not differ from the norm, but only partial studies shortened due to high costs were not an obstacle in their careers. The author, on the basis of fi ve records from 1423–1438, makes the hypothesis that there had been a parish school in Pułtusk before the collegiate school was established. He points to a slight infl uence of the collegiate school, especially in its initial period, on the number of enrollments in the Academy. He considers the economic and social condition of the townspeople of Pułtusk to be important reasons for the increase in the number of registrations.

Keywords:

Jagiellonian University, 15th-16th century, students, Mazovia, Pułtusk, history, education

Most read articles by the same author(s)

Radosław Lolo, Krzysztof Wiśniewski, Pułtusk 1703. Mazowsze w czasie wojny północnej 1702–1704, Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”, Siedlce 2023, pp. 224 , Studia Mazowieckie: Vol. 19 No. 2 (2024)

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Lolo, R. (2022). Pułtusk Residents at the Krakow Academy Until 1526: The Comments on the Level of Education in the Late Medieval Pułtusk. Studia Mazowieckie, 17(1), 109–122. https://doi.org/10.54539/sm.27

Altmetric indicators

Cited By

References

Źródła

Acta rectoralia Almae Universitatis Studii Cracoviensis: inde ab anno 1469, t. 1: continens annos 1469–1537, editionem curavit W. Wisłocki, Cracoviae 1893–1897.

Codex diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis continet privilegia et documenta quae res gestas Academiae eiusque beneficia illustrant, ps. 3: ab anno 1471 usque ad annum 1506, oprac. J. Dunajewski, Cracoviae 1880.

Metryka czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509-1551 (Biblioteka Jagiellońska rkp. 259), wyd. A. Gąsiorowski T. Jurek I. Skierska, Warszawa 2010.

Opracowania

Banach A.K., Andrzej Noskowski - student i mecenas Akademii Krakowskiej, [w:] A. Koseski, K. Ostrowski, L. Sobieraj (red.), Renesans na Mazowszu. Andrzej Noskowski, biskup płocki, Pułtusk 2011.

Boroda K., Studenci Uniwersytetu Krakowskiego w późnym średniowieczu, Kraków 2010.

Chachaj J., Łacińskie szkolnictwo parafialne na Rusi Koronnej od XVI do XVIII wieku, Lublin 2003.

Garbacik J., Ognisko nauki i kultury renesansowej, [w:] K. Lepszy (red.), Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764, t. 1, Kraków 1964.

Gąsiorowski A., Circumspecti ac illuminati viri. Adwokaci gnieźnieńscy początków XV wieku, [w:] H. Chłopocka B. Kürbis, Mente et litteris. O kulturze i społeczeństwie wieków średnich, Poznań 1984.

Gąsiorowski A., Nad najstarszą metryką najstarszego polskiego uniwersytetu. Album studiosorum Universitatis Cracoviensis 1400–1508, „Roczniki Historyczne” 2000, nr 66.

Góralski W., Powstanie kapituły kolegiackiej w Pułtusku, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 1973, nr 26. DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.7005

Józefów-Czerwińska B., Lolo R., Historia ze wspomnień utkana… O dawnej codzienności, dziedzictwie kulturowym mieszkańców gminy Karniewo, t. 1, Pułtusk 2021.

Kaniewska I., Młodzież Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1510–1560. Studium Statystyczne, [w:] I. Kaniewska, R. Żelewski, W. Urban, Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego w dobie Renesansu, Kraków 1964.

Kazimierski J., Kołodziejczyk R., Szczepański J., Dzieje miasta Pułtuska, Warszawa 1993.

Kotarski S., Szkolnictwo i oświata w Pułtusku, [w:] J. Antoniewicz, A. Gieysztor, S. Kotarski (red.), Pułtusk. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 1, Warszawa 1969.

Kowalski T., Młodyński J., Szczepański J., Wpisani w historię Pułtuska. Słownik biograficzny, Pułtusk 2001.

Kowalski T., Młodyński J., Szczepański J., Wpisani w historię Pułtuska. Słownik biograficzny. Suplement, Pułtusk 2002.

Królikowski L., Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej. Rzecz o korelacji pomiędzy rozwojem miasta a szkolnictwem, Warszawa 2008.

Krukowski J., Nauczyciele szkół parafialnych Krakowa w XVI wieku, Kraków 2007.

Kuczyński S.K., Rozwój kultury na Mazowszu (połowa XIII–początek XVI wieku), [w:] H. Samsonowicz (red.), Dzieje Mazowsza, t. 1, Pułtusk 2006.

Kwiatkowski B., Dzieje Sochaczewa, t. 2: W okresie przynależności do Księstwa Mazowieckiego (1202–1476), Niepokalanów 2007.

Lolo R., Oświata i kultura w Pułtusku w epoce staropolskiej, [w:] Dzieje Pułtuska, t. 1: do 1795 roku, Pułtusk 2016.

Lolo R., Stan oświaty na Mazowszu w epoce nowożytnej. Zarys, [w:] Dzieje Mazowsza, t. 2: lata 1527–1794, Pułtusk 2016.

Pazyra S., Dzieje Ciechanowa i ziemi ciechanowskiej, Warszawa 1976.

Radzimiński A., Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i i poł. XV w. Studium prozopograficzne, t. 1: Prałaci, Toruń 1991.

Radzimiński A., Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i i poł. XV w. Studium prozopograficzne, t.2: Kanonicy, Toruń 1993.

Ratajczak K., rec.: Krzysztof Boroda, Studenci Uniwersytetu Krakowskiego w późnym średniowieczu, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2010, ss. 404, „Biuletyn Historii Wychowania” 2019, nr 41. DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2013.30.12

Sołtan A., Cuntubernium Philosophorum – krakowska fundacja biskupa Andrzeja Noskowskiego, „Przegląd Historyczny” 2001, nr 92, z. 1.

Sołtan-Lipska A., Mazowszanie na Uniwersytecie Krakowskim w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, [w:] Dzieje Mazowsza, t. 2: lata 1527–1794, Pułtusk 2016.

Szymczakowa A., Początki szkolnictwa (XIV–XVI w.), [w:] E. Walczak (red.), Siedem wieków szkolnictwa w Rawie Mazowieckiej, Łódź 2010.

Tyszkiewicz J., Przedmowa, [w:] J. Tyszkiewicz (red.), Dzieje Mazowsza, t. 2: lata 1527–1794, Pułtusk 2016.

Wiśniewski K., Emigracja z Mazowsza i miast mazowieckich w XVI–XVII wieku w świetle przyjęć do prawa miejskiego, [w:] J. Dzięgielewski (red.), Mazowsze w procesach integracyjnych i dezintegracyjnych w Rzeczypospolitej XVI–XVII wiek. Studia i szkice, Warszawa 2010.

Wyczański A., Struktura społeczna Uniwersytetu Krakowskiego w XVI wieku, [w:] J. Dowiat i in. (red.), Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury polskiej, Warszawa 1972.

Zdanek M., Studenci Uniwersytetu Krakowskiego w najstarszej zachowanej księdze oficjalatu krakowskiego (1410–1412, 1421–1424), [w:] G. Rutkowska, A. Gąsiorowski (red.), Memoria viva. Studia historyczne poświęcone pamięci Izabeli Skierskiej (1967–2014), Warszawa–Poznań 2015.

Żebrowski T., Pułtuski kościół, kapituła i szkolnictwo w okresie średniowiecza i pierwszej połowy XVI wieku, [w:] H. Samsonowicz, R. Lolo (red.), Dzieje Pułtuska, t. 1: do 1795 roku, Pułtusk 2016.

Żebrowski T., Szkolnictwo pułtuskie w średniowieczu i w pierwszej połowie XVI wieku, [w:] D. Ciok, A. Kociszewski, J. Szczepański (red.), Dzieje Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Piotra Skargi w Pułtusku, Ciechanów–Pułtusk 1991.

Netografia

Corpus Academicum Cracoviense (CAC), http://cac.historia.uj.edu.pl/osoba.